Ήττα για τα Σκόπια, οργή Μίτσκοσκι
Αποσύρθηκαν τελικά οι αναφορές σε «μακεδονική εθνική ταυτότητα» και «μακεδονική γλώσσα» από το σχέδιο της ετήσιας Έκθεσης Προόδου για τα Σκόπια, το οποίο πρόκειται να τεθεί σε ψηφοφορία στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την ερχόμενη εβδομάδα. Την πληροφορία μετέδωσαν βουλγαρικά μέσα ενημέρωσης και επιβεβαίωσαν Βούλγαροι ευρωβουλευτές. Ο ευρωβουλευτής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), Αντρέι Κοβάτσεφ, ανέφερε μέσω κοινωνικών δικτύων ότι, ύστερα από πρωτοβουλία του ΕΛΚ, επήλθε συμφωνία με τους Σοσιαλιστές (S&D) και τη Renew Europe για την απόσυρση όλων των σχετικών αναφορών από το κείμενο. Όπως δήλωσε, «τα ζητήματα εθνικής ταυτότητας και γλώσσας δεν έχουν θέση σε μία έκθεση για την πρόοδο μιας υποψήφιας προς ένταξη χώρας».
Η συμφωνία αυτή έρχεται λίγες μόλις ημέρες αφότου η Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε με 40 ψήφους υπέρ, 19 κατά και 10 «παρών», το αρχικό σχέδιο που περιλάμβανε τις επίμαχες φράσεις. Η κυβέρνηση της Βόρειας Μακεδονίας είχε μιλήσει τότε για «ιστορική τομή», υποδεχόμενη με ενθουσιασμό το περιεχόμενο της έκθεσης.
«Ταλιμπανικές μέθοδοι», λέει ο Μίτσκοσκι από τα Σκόπια
Η αναδίπλωση, όμως, προκάλεσε την οργή του πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας, Χρίστιαν Μίτσκοσκι, ο οποίος χαρακτήρισε τη στάση της Βουλγαρίας «ταλιμπανική». Όπως δήλωσε:
«Με μεθόδους που παραπέμπουν σε Ταλιμπάν αφαιρέθηκαν από την ευρωπαϊκή Έκθεση Προόδου η μακεδονική ταυτότητα και η μακεδονική γλώσσα. Το βιώσαμε δυστυχώς και αυτό ως λαός, τον 21ο αιώνα».
Η κυβέρνηση Μίτσκοσκι, προερχόμενη από το δεξιό VMRO-DPMNE, έχει συγκρουστεί επανειλημμένα με τη Σόφια για θέματα εθνικής ταυτότητας, γλώσσας και ιστορικής ερμηνείας, κλιμακώνοντας την ένταση που ήδη είχε διαμορφωθεί τα προηγούμενα χρόνια.
Το «γαλλικό μοντέλο» και η εκκρεμότητα του Συντάγματος
Η Βουλγαρία είχε θέσει βέτο στην έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας, το οποίο ήρθη το καλοκαίρι του 2022 μετά από μεσολάβηση της Ε.Ε. Βάσει της τότε συμβιβαστικής πρότασης – του λεγόμενου γαλλικού μοντέλου – η Βόρεια Μακεδονία οφείλει να τροποποιήσει το Σύνταγμά της, ώστε να αναγνωρίσει τη βουλγαρική μειονότητα που ζει στη χώρα.
Η προηγούμενη κεντροαριστερή κυβέρνηση είχε αποδεχθεί τη συμφωνία, αλλά απέτυχε να εξασφαλίσει πλειοψηφία 2/3 στο κοινοβούλιο για την αναθεώρηση. Ο σημερινός πρωθυπουργός Μίτσκοσκι έχει δηλώσει ότι δεν πρόκειται να εφαρμόσει τη συμφωνία, χαρακτηρίζοντας την απαράδεκτη.
Παρά τις επανειλημμένες παροτρύνσεις από τις Βρυξέλλες και τη Σόφια, η συνταγματική τροποποίηση παραμένει παγωμένη και η διαδικασία ένταξης ουσιαστικά μπλοκαρισμένη.
Το ζήτημα της βουλγαρικής μειονότητας και οι αριθμοί
Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, οι Βούλγαροι της Βόρειας Μακεδονίας ανέρχονται σε μόλις 3.500 άτομα (0,2%), αριθμός που η βουλγαρική πλευρά αμφισβητεί, υποστηρίζοντας πως ο πραγματικός πληθυσμός είναι πολύ μεγαλύτερος.
Η κλιμάκωση των διαφορών επιτείνεται από την κριτική της Σόφιας στον εισηγητή της Έκθεσης Προόδου, Αυστριακό ευρωβουλευτή Τόμας Βάιτς (Πράσινοι/ΕΕΣ), τον οποίο κατηγορεί για μεροληψία υπέρ των Σκοπίων.
Σε κάθε περίπτωση, η διπλωματική ατμόσφαιρα ανάμεσα στις δύο χώρες παραμένει τεταμένη, ενώ η ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας φαίνεται να εξαρτάται πλέον περισσότερο από το εσωτερικό πολιτικό της σκηνικό, παρά από την καλή της διάθεση έναντι της Ε.Ε.
