Του Κωνσταντίνου Δέδε – δικηγόρου
Η ζωή μας αλλάζει δραστικά. Κάποιοι ακόμα αναρωτιούνται αν υπάρχει «τεχνητή νοημοσύνη», αν ο ίδιος ο όρος είναι δόκιμος. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν είπε ότι «το μέτρο της νοημοσύνης είναι η ικανότητα αλλαγής». Αυτό ας το κρατήσουν όσοι δυσκολεύονται να αφομοιώσουν κάτι που τους τρομάζει. Και ας κρατήσουν και αυτό που είχε γράψει (και δημοσιεύθηκε μετά θάνατον στη συλλογή κειμένων του «The Crack-Up», ο Αμερικανός συγγραφέας Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ: «Το κριτήριο της νοημοσύνης πρώτης τάξεως είναι η ικανότητα να έχεις στο μυαλό σου δύο αντίθετες ιδέες ταυτόχρονα και να διατηρείς παράλληλα την ικανότητα να λειτουργείς». Την απάντηση πάντως στους προαναφερόμενους προβληματισμούς τη δίνει η ίδια η αλλαγή γύρω μας. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), όπως τουλάχιστον ονόμασαν το συγκεκριμένο εργαλείο που – αν και σε στάδιο πρώιμο – έχει διεισδύσει για τα καλά στη ζωή μας και έχει «γοητεύσει» πολλούς. Μας λύνει τα χέρια σε πολλά και αποτελεί ήδη τη βάση πολλών διεργασιών γύρω μας, σε μεγαλύτερη ή μικρότερη κλίμακα. Κείμενο, εικόνα, βίντεο, ψηφιακή τέχνη… Σε όλα αυτά, η ΑΙ προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες. Και όλα δείχνουν ότι η χρήση της θα διευρυνθεί και θα επικρατήσει. Διότι διευκολύνει σε πάρα πολλά· έτσι απλά. Και ναι, θα «ακυρώσει» πολλές από τις βεβαιότητές μας μας και θα πρέπει να προετοιμαστούμε γι’ αυτό. Όσοι δεν το κάνουν, θα βρεθούν ενώπιον – ενδεχομένως οδυνηρών – εκπλήξεων. «Ο ρυθμός του μετασχηματισμού του εργατικού δυναμικού είναι πιθανό να επιταχυνθεί, δεδομένων των αυξήσεων στις δυνατότητες για τεχνικό αυτοματισμό», λένε οι ειδικοί της McKinsey & Company. Και προσθέτουν ότι «οι μισές από τις σημερινές εργασιακές δραστηριότητες θα μπορούσαν να αυτοματοποιηθούν μεταξύ 2030 και 2060». Άλλο αυτό όμως και άλλο τα όσα λέγονται ότι η ΑΙ θα επικρατήσει επί του ανθρώπου. Προ μερικών δεκαετιών, ανάλογα επιχειρήματα είχαν ακουστεί και για το διαδίκτυο. «Μια μεγάλη ποσότητα νοημοσύνης μπορεί να επενδυθεί στην άγνοια όταν η ανάγκη για ψευδαίσθηση είναι βαθιά», έγραψε ο νομπελίσταςλογοτέχνης Σολ Μπέλοου στο βιβλίο του «To Jerusalem and Back».
Μια συζήτηση που έχει ανοίξει και έχει την αξία της, είναι το κατά πόσον η ΑΙ θα είναι απαλλαγμένη από προκαταλήψεις παντός τύπου. Εδώ είναι που θα δοθεί μεγάλη μάχη. Υπάρχουν εκείνοι που υποστηρίζουν πως αυτό είναι αδύνατο. Στο αυστραλιανό ιστολόγιο «The Conversation», όπου συναντώνται γνωστοί ακαδημαϊκοί και δημοσιογράφοι, διαβάζουμε ότι «η έννοια της ιδεολογικά ελεύθερης τεχνητής νοημοσύνης είναι μια φαντασίωση». Τα chatbot, προγράμματα λογισμικού που αλληλεπιδρούν με τους χρήστες με διάφορους τρόπους, έχουν ήδη πιάσει δουλειά. Επόμενο ήταν· ουδείς λογικός ανέμενε ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα αφηνόταν στις «επινοήσεις» της ή στην τύχη της. Είναι σωστές οι παρατηρήσεις στο προαναφερόμενο ιστολόγιο, σε άρθρο του Δρ. Ντέκλαν Χάμφρεϊς (ειδικού σε θέματα κυβερνοασφάλειας) ότι «οι άνθρωποι δυσκολεύονται να οργανώσουν πληροφορίες για τον κόσμο χωρίς να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα» και ότι στο τέλος, «η τεχνητή νοημοσύνη μαθαίνει από τους ανθρώπους». Εξ ου και ότι η ΑΙ δίνει – σε αυτή τη φάση τουλάχιστον – ό,τι παίρνει από το διαδίκτυο. Σωστή είναι και η παρατήρηση του Χάμφρεϊς ότι «προσπάθειες να διορθωθεί η προκατάληψη, την αντικαθιστούν αναγκαστικά με ένα διαφορετικό είδος προκατάληψης».
Η ΑΙ θα αναπτυχθεί και οι ισορροπίες θα βρεθούν. Η προσαρμογή στις ανάγκες και στα δεδομένα της νέας ψηφιακής εποχής αποτελεί μονόδρομο.