Οι πιέσεις που ασκούν οι Ηνωμένες Πολιτείες προς την Άγκυρα, ώστε να σταματήσει την προμήθεια και τη διαμετακόμιση ρωσικής ενέργειας, δεν είναι μια μεμονωμένη διπλωματική κίνηση. Αντίθετα, εντάσσονται σε μια συνολική στρατηγική που αναβαθμίζει τον ρόλο της Ελλάδας και περιορίζει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Μόσχα. Σύμφωνα με πληροφορίες του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο μετέφεραν στον Χακάν Φιντάν τη σταθερή γραμμή του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ: η Τουρκία πρέπει να διακόψει τη ροή ρωσικού πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς η ενεργειακή της συνεργασία με τη Ρωσία λειτουργεί αποσταθεροποιητικά για τη Δύση.
Η συγκυρία μόνο τυχαία δεν είναι. Οι αμερικανικές πιέσεις προς την Άγκυρα έρχονται την ώρα που η Αθήνα ενισχύει θεαματικά τον ρόλο της στη νοτιοανατολική Μεσόγειο, μετατρεπόμενη σε αξιόπιστο ενεργειακό κόμβο και διπλωματικό εταίρο πρώτης γραμμής. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με σχέδιο και συνέπεια, έχει τοποθετήσει τη χώρα στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών και αμερικανικών ενεργειακών σχεδιασμών, κερδίζοντας γεωστρατηγικό βάθος και πολιτικό κύρος.
Η Ελλάδα ενισχύει τον ενεργειακό της ρόλο
Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στον νέο σταθμό συμπίεσης αερίου στην Κομοτηνή, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι «η Θράκη μετατρέπεται σε διεθνές ενεργειακό κέντρο». Το μήνυμα ήταν σαφές: η Ελλάδα πλέον δεν είναι απλός δίαυλος, αλλά παίκτης που συνδιαμορφώνει τις εξελίξεις. Η στρατηγική αυτή φέρει αποτελέσματα. Η υλοποίηση έργων όπως ο «Κάθετος Διάδρομος» και οι διασυνδέσεις με τα Βαλκάνια αλλάζουν τις ισορροπίες στην περιοχή, επιτρέποντας στην Ελλάδα να μεταφέρει αμερικανικό LNG και φυσικό αέριο σε τουλάχιστον επτά ευρωπαϊκές χώρες — από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία έως την Ουγγαρία και την Ουκρανία.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης χαρακτήρισε τις ενεργειακές αυτές πρωτοβουλίες «πολιτικές, οικονομικές και γεωστρατηγικές ταυτόχρονα», επισημαίνοντας ότι ενισχύουν τη θέση της χώρας σε όλα τα επίπεδα. Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έκανε λόγο για «έξυπνη ισχύ», αναδεικνύοντας το γεγονός ότι η ενέργεια αποτελεί πλέον και εργαλείο ήπιας διπλωματίας και μοχλό επιρροής.
Νέο ενεργειακό τοπίο – Πλεονέκτημα για την Ελλάδα
Οι ευρωπαϊκές αποφάσεις για απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια ως το τέλος του 2027 δημιουργούν ένα νέο ενεργειακό τοπίο, στο οποίο η Ελλάδα έχει όλα τα εχέγγυα να πρωταγωνιστήσει. Ο υπουργός Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου, ενόψει των ευρωπαϊκών διαβουλεύσεων, υπογράμμισε ότι «η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο δεν μπορεί να είναι θεωρητική, αλλά να επιβεβαιωθεί με μηχανισμούς που θα εμποδίζουν την παράκαμψη μέσω τρίτων χωρών». Στο πλαίσιο αυτό, οι πιέσεις των ΗΠΑ προς την Άγκυρα αποκτούν και ελληνικό ενδιαφέρον: όσο περιορίζεται ο ρόλος της Τουρκίας στη μεταφορά ρωσικής ενέργειας, τόσο ενισχύεται η θέση της Ελλάδας ως εναλλακτικού και ασφαλούς διαδρόμου.
Η επικείμενη συνάντηση της Ευρωπαίας Επιτρόπου Ενέργειας με τους υπουργούς Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για την επιτάχυνση έργων στρατηγικής σημασίας, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας–Κύπρου–Ισραήλ, που θα προσδώσει στην περιοχή επιπλέον σταθερότητα και αναπτυξιακή προοπτική.
Η ενεργειακή πολιτική της κυβέρνησης Μητσοτάκη αποδεικνύει πως η Ελλάδα έχει περάσει από τη φάση της αμυντικής διπλωματίας στη φάση της πρωτοβουλίας. Ενώ άλλες χώρες της περιοχής αναζητούν τρόπους να ισορροπήσουν ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση, η Αθήνα έχει κάνει την επιλογή της – σταθερά, μεθοδικά και με διεθνή αναγνώριση. Οι πρόσφατες κινήσεις στην Ουάσινγκτον, όσο κι αν αφορούν την Τουρκία, αποδεικνύουν ότι η γεωπολιτική σκακιέρα της ενέργειας γέρνει πλέον υπέρ της Ελλάδας.
Η χώρα, με σταθερή κυβέρνηση, διεθνή αξιοπιστία και στρατηγικά έργα που αλλάζουν τον χάρτη της περιοχής, καθίσταται ο αξιόπιστος πυλώνας ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου. Και αυτό, ίσως περισσότερο από ποτέ, δείχνει ότι η «ενεργειακή διπλωματία» που ξεκίνησε προ μερικών ετών δεν ήταν σύνθημα — ήταν σχέδιο.
