Σε μια στιγμή απόλυτης πολιτικής ειλικρίνειας –ή ωμής πραγματικότητας, για όποιον προτιμά– ο Σταύρος Κοντονής περιέγραψε στο ΕΡΤnews αυτό που όλοι ψιθυρίζουν και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας πασχίζει να αποφύγει: ότι η εποχή του τελείωσε αφήνοντας πίσω της έναν ΣΥΡΙΖΑ συρρικνωμένο, παγιδευμένο και αποπροσανατολισμένο. Κι όμως, ο πρώην πρωθυπουργός επιμένει να επιστρέφει στο προσκήνιο με… βιβλιογραφικές αναλύσεις και εξομολογήσεις που περισσότερο συσκοτίζουν παρά φωτίζουν. Είναι σχεδόν ειρωνικό: εκείνος που ήλεγχε τα πάντα «με έναν πολύ στενό κύκλο» τώρα ζητά κατανόηση γιατί –λέει– «πείστηκε από τους συνεργάτες του». Ποιοι; Πότε; Και για ποιο λάθος; Ερωτήματα που μόνο σε ένα κόμμα υπό δημοκρατικό έλλειμμα θα έμεναν αναπάντητα.
Η περιγραφή της εποχής ΑΝΕΛ αποκτά νέο βάθος όταν ο Κοντονής θυμίζει ότι η συνεργασία δεν συζητήθηκε ποτέ ουσιαστικά στα όργανα. Η Κεντρική Επιτροπή, απλώς… διακοσμητική. Η Πολιτική Γραμματεία, μάλλον άφαντη. Κι όλα αυτά για μια επιλογή που –όπως παραδέχεται ο ίδιος ο Κοντονής– υπήρξε το σημείο μηδέν στη γέννηση του αντι-ΣΥΡΙΖΑ μετώπου. Κι όμως, σήμερα ο Τσίπρας παρουσιάζει το βιβλίο του ως πολιτική «αυτοκριτική». Μόνο που όταν η αυτοκριτική περιορίζεται σε υπαινιγμούς για «λάθος συνεργάτες», εύλογα καταλήγει κάποιος πως το μόνο πραγματικό λάθος βρίσκεται στο κέντρο: στις αποφάσεις του ίδιου.
Η υπόθεση Βαρουφάκη–Σταθάκη υπενθυμίζει πως εκείνη την περίοδο η διακυβέρνηση δεν λειτουργούσε με κριτήρια συλλογικότητας, αλλά προεδρικής εύνοιας. Κι όσο για τη Novartis, ο Κοντονής μιλά για ένα «σκοτεινό δωμάτιο» όπου κάποιοι αποφάσισαν πολιτικές παραπομπές που ούτε ο ίδιος –ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης!– δεν γνώριζε. Αν κάτι καταρρίπτει ολοκληρωτικά το αφήγημα περί «θεσμικής ευαισθησίας» του πρώην πρωθυπουργού, είναι ακριβώς αυτή η παραδοχή: ένα κόμμα που λειτουργούσε με αυτοσχεδιασμούς, σκιές και κουβέντες πίσω από κλειστές πόρτες.
Και μέσα σε όλα αυτά, ο Κοντονής –παραδοσιακός ανανεωτικός, όχι Τσιπρικός– διατυπώνει μια ηχηρή ανησυχία: ότι η Κεντροαριστερά κινδυνεύει να χαθεί επειδή κάποιοι παλεύουν να διατηρήσουν ζωντανό ένα πολιτικό brand που έχει εξαντληθεί. Εξ ου και η πρότασή του: το ΠΑΣΟΚ να πάρει τη μεγάλη πρωτοβουλία για έναν νέο φορέα. Μια πρόταση που, ειρωνικά, έρχεται την ώρα που ο ΣΥΡΙΖΑ δίνει μάχη όχι για την πρωτιά, αλλά για το… διψήφιο.
Ο Τσίπρας μπορεί να γράφει βιβλία. Αλλά οι αριθμοί γράφουν ιστορία. Και προς το παρόν, αυτή η ιστορία γράφεται με ποσοστά που κατρακυλούν. Ένας πρώην πρωθυπουργός που άφησε κόμμα στο 17,7% και –όπως λέει ο Κοντονής– οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ένα κόμμα του 10%. Αυτό κι αν είναι «πολιτικό συμπέρασμα» που δε χωρά καμία λογοτεχνική επιμέλεια.
