Τι λένε ΗΠΑ-Ιράν πίσω από τις «κλειστές πόρτες»
Η κατάπαυση του πυρός μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, που τηρείται απαρέγκλιτα από τις 22 Ιουνίου, σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας, υβριδικής φάσης στρατηγικής πίεσης της Ουάσινγκτον προς την Τεχεράνη. Η επιχείρηση «Midnight Hammer», με καταστροφικά πλήγματα σε υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις, έδειξε ότι οι ΗΠΑ διατηρούν την επιχειρησιακή τους ετοιμότητα να αναχαιτίσουν οποιαδήποτε προσπάθεια ανάπτυξης πυρηνικού οπλοστασίου από το ιρανικό καθεστώς.
Ωστόσο, το ερώτημα δεν είναι πια στρατιωτικό αλλά πολιτικό: τι απέγινε το εμπλουτισμένο ουράνιο και ποιο θα είναι το επόμενο βήμα; Αν και το Πεντάγωνο μιλά για «στρατηγική επιτυχία», πηγές των Financial Times και μυστικές υπηρεσίες συνηγορούν ότι το Ιράν είχε ήδη προλάβει να απομακρύνει κρίσιμα πυρηνικά υλικά. Η στρατιωτική υπεροχή, λοιπόν, δεν εξασφαλίζει απόλυτο έλεγχο της κατάστασης.
Σε αυτό το σκηνικό, η διπλωματία επιστρέφει. Οι ΗΠΑ, αναγνωρίζοντας ότι η πλήρης αναχαίτιση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος δεν είναι εφικτή χωρίς πολιτικό πλαίσιο, προωθούν ένα πολυεπίπεδο σχέδιο που περιλαμβάνει:
- Ειρηνική πυρηνική ανάπτυξη με χρηματοδότηση από αραβικές χώρες του Κόλπου.
- Άρση επιλεκτικών κυρώσεων για να «προσεγγιστεί» η Τεχεράνη.
- Εισαγωγή εμπλουτισμένου ουρανίου από τρίτες χώρες αντί εγχώριου εμπλουτισμού.
- Ανακατασκευή εγκαταστάσεων υπό διεθνή παρακολούθηση, για διασφάλιση διαφάνειας.
Στόχος είναι να διατηρηθεί το status quo της μη διάδοσης πυρηνικών όπλων, χωρίς όμως να ακυρωθεί το δικαίωμα του Ιράν στην πυρηνική ενέργεια. Το Ιράν από την πλευρά του επιδιώκει πλήρη έλεγχο των πόρων και ελευθερία ενεργειακής πολιτικής, κάτι που το φέρνει σε σύγκρουση με τις αμερικανικές κόκκινες γραμμές.
Η υβριδική στρατηγική Ουάσινγκτον – στρατιωτική δράση ως «μήνυμα» και ταυτόχρονα προσφορές διαπραγμάτευσης – προσφέρει ισχυρή διαπραγματευτική βάση, αλλά δεν λύνει το πρόβλημα από μόνο του. Η επόμενη φάση θα κριθεί από την ικανότητα των δύο πλευρών να συμβιβαστούν χωρίς να χάσουν το πρόσωπό τους. Η διπλωματία έχει τον τελευταίο λόγο – και ο χρόνος ήδη μετρά αντίστροφα.
