Από τη «δραχμή» και τα capital controls στην ψηφιακή μεταρρύθμιση και την επιστροφή στην ανάπτυξη – Οι Financial Times σκιαγραφούν την πορεία της Ελλάδας και τον μετασχηματισμό της Ευρωζώνης
Μπορεί ο Ιούλιος του 2015 να μοιάζει μακρινός, αλλά είναι βαθιά χαραγμένος στη μνήμη όσων βίωσαν τις κλειστές τράπεζες, τις ατελείωτες ουρές στα ΑΤΜ και τον πολιτικό κλυδωνισμό μιας χώρας που φλέρταρε με το Grexit. Σήμερα, δέκα χρόνια μετά, οι Financial Times έρχονται να επιβεβαιώσουν –έστω και με τη βρετανική φλεγματική τους ψυχραιμία– αυτό που στην Ελλάδα έχει περάσει πια ως κοινός τόπος: ότι η χώρα όχι μόνο στάθηκε όρθια, αλλά μεθοδικά, σε μεγάλο βαθμό σιωπηλά, κατόρθωσε να ανασυγκροτηθεί, να πείσει τους αγορές και να ξανακερδίσει την αξιοπιστία της. Και φυσικά, δεν είναι καθόλου τυχαίο ποιας κυβέρνησης τη διακυβέρνηση εντοπίζουν οι FT ως καταλύτη αυτής της στροφής: η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπως καταγράφουν, αξιοποίησε το momentum και πέρασε από τις εκθέσεις επιτήρησης στις θετικές προβλέψεις επενδυτικών οίκων.
Όμως πίσω από την επιτυχία, υπάρχει και η πολιτική. Και εδώ, η αποτίμηση δεν είναι ουδέτερη. Η διεθνής εικόνα του 2015 για την ελληνική κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ παραμένει τοξική: «λαϊκιστική», «διχαστική», «ναρκισσιστική» είναι μερικοί από τους όρους που χρησιμοποιούνται, με αποκορύφωμα τη φράση-καταπέλτη του Πιερ Μοσκοβισί για τον Βαρουφάκη ως έναν «καταστροφικό υπουργό Οικονομικών». Οι FT δεν γράφουν τίποτα που δεν γνωρίζαμε – αλλά όταν το κάνουν εκείνοι, το βλέπουν όλοι. Και μερικές φορές χρειάζεται να στο θυμίζει το εξωτερικό, για να συνειδητοποιήσεις πού ήσουν και πού έφτασες. Σε αυτό το πλαίσιο, η «κωλοτούμπα» Τσίπρα καταγράφεται με ακρίβεια ως η απαρχή μιας πορείας συμμόρφωσης, την οποία όμως δεν ξεκίνησε, ούτε και ολοκλήρωσε ο ίδιος – απλώς την αποδέχθηκε, αφού πρώτα έφερε τη χώρα στο χείλος της καταστροφής.
Σήμερα, με μια κυβέρνηση που αναγνωρίζεται διεθνώς για τη θεσμική της συνέχεια, τις ψηφιακές μεταρρυθμίσεις και τη δημοσιονομική της υπευθυνότητα, η Ελλάδα έχει γυρίσει σελίδα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν αδυναμίες – ούτε οι FT το κρύβουν. Όμως το μήνυμα είναι σαφές: η Ελλάδα είναι πλέον μέρος της λύσης στην Ευρώπη, όχι μέρος του προβλήματος. Και αυτό, όσο κι αν ενοχλεί τους πολιτικούς της υπεσχημένης επανάστασης, είναι μια πραγματικότητα που καταγράφεται – ψυχρά, τεχνοκρατικά, αλλά αδιαμφισβήτητα.
Από την κρίση στην ανάκαμψη: Η Ελλάδα μετά το 2015
Η δεκαετία που πέρασε από το δημοψήφισμα σημαδεύτηκε από σκληρές αποφάσεις και ακόμα σκληρότερες συνέπειες. Όμως η σημερινή Ελλάδα δεν θυμίζει τη χώρα που βρέθηκε «εκτός αγορών» και απομονωμένη. Η επιστροφή στην ανάπτυξη, η μείωση του χρέους και το πρωτογενές πλεόνασμα 4,8% δείχνουν το αποτέλεσμα ενός πολιτικού ρεαλισμού που κερδήθηκε με κόπο.
Οι μεταρρυθμίσεις που έφεραν την αλλαγή
Η ψηφιοποίηση του Δημοσίου, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, η φορολογική μεταρρύθμιση και η επανεκκίνηση του τραπεζικού συστήματος αναγνωρίζονται διεθνώς ως καθοριστικές παρεμβάσεις. Η Νέα Δημοκρατία κατάφερε όχι μόνο να βελτιώσει την εικόνα της χώρας, αλλά να ενισχύσει τη θέση της και εντός Ευρώπης.
Η Ελλάδα ως παράδειγμα στην Ευρωζώνη
Η ελληνική κρίση ήταν το «εμβόλιο» που οδήγησε στην ενίσχυση της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας, οι μεταρρυθμίσεις στην ΕΚΤ και η ιδέα του κοινού δανεισμού (με αιχμή το Ταμείο Ανάκαμψης) γεννήθηκαν από την ανάγκη να μη ξαναζήσει η Ευρώπη μια ελληνική κρίση.
Το ανεκπλήρωτο επενδυτικό κενό
Παρά την πρόοδο, η χώρα συνεχίζει να υστερεί σε κρίσιμους δείκτες: επενδύσεις, παραγωγικότητα, καινοτομία. Όπως αναγνωρίζουν και οι FT, το επενδυτικό έλλειμμα άνω των 100 δισ. ευρώ αποτελεί βαρίδι που πρέπει να καλυφθεί, αν θέλουμε η ανάκαμψη να γίνει βιώσιμη.
Μια γενιά υπεραπόδοσης για να φτάσουμε το 2007
Η επιστροφή στην προ κρίσης ευημερία δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Όπως λέει και ο Γ. Χουλιαράκης, η Ελλάδα θα πρέπει να υπερβαίνει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο για 15 χρόνια, προκειμένου να καλύψει το χαμένο έδαφος. Ο δρόμος είναι μακρύς – αλλά πλέον είναι ξεκάθαρος.
Η πολιτική διάσταση της οικονομικής πορείας
Η σύγκριση ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ δεν είναι απλώς ιδεολογική. Είναι και βαθιά τεχνοκρατική: οι αποφάσεις του 2015, η ρήξη με τους θεσμούς και η απώλεια αξιοπιστίας κόστισαν, όπως λέει ο Γιάννης Στουρνάρας, 85 δισ. ευρώ. Αντιθέτως, η μεταρρυθμιστική στρατηγική των τελευταίων ετών απέδωσε χωρίς να προκαλέσει κοινωνική έκρηξη.
Η Ευρώπη μετά την Ελλάδα
Η ελληνική κρίση άλλαξε και την ΕΕ. Οι FT υπενθυμίζουν τις κρίσιμες αποφάσεις που άλλαξαν τον τρόπο λειτουργίας της Ευρωζώνης. Το «ό,τι χρειαστεί» του Ντράγκι, οι νέοι θεσμοί και το Ταμείο Ανάκαμψης ήταν απάντηση στην αστάθεια – και όλα ξεκίνησαν από την Αθήνα.
