Του Κωνσταντίνου Δέδε, δικηγόρου
Μπορούμε να ανταγωνιστούμε τους τουρίστες που φτάνουν στη χώρα μας, από άλλες, όπου το βιωτικό επίπεδο είναι υψηλότερο; Όχι. Αγοράζουν οικίες με ευκολία και δη σε περιοχές μεγάλου ενδιαφέροντος (βλ. νότια Αθήνα) και δια της παρουσίας τους, ωθούν όλο και περισσότερους ιδιοκτήτες να διαθέτουν τα ακίνητά τους για βραχυπρόθεσμη μίσθωση, μέσω πλατφορμών (πχ Airbnb). Η αυξανόμενη ζήτηση για διαμονή οδηγεί στη δέσμευση ακινήτων και στην αύξηση της αξίας των ακινήτων και των ενοικίων. Οι ιδιοκτήτες φυσικά επωφελούνται. Τις συνέπειες όμως της ανεξέλεγκτης αυτής κατάστασης τις υφίστανται όσοι εκ των γηγενών αναζητούν κατοικία και δεν μπορούν να ανταποκριθούν – και δη σε μια χώρα που εξέρχεται από μια οξύτατη οικονομική κρίση – στις αυξήσεις.
Όσο περνά ο χρόνος, βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια γιγάντωση του στεγαστικού προβλήματος, το οποίο δεν αντιμετωπίζεται – αυτό γίνεται αντιληπτό από πολλούς – από προγράμματα και εξαγγελίες, παρά τις όποιες καλές προθέσεις. Ο Ντόναλντ Τραμπ είπε «drill, baby, drill», θέλοντας να δώσει ώθηση στις εξορύξεις υδρογονανθράκων. Εδώ πρέπει να φωνάξει κάποιος δυνατά για να ακουστεί, «build, baby, build». Και το μόνο που βλέπουμε, είναι η συνεχής δημιουργία εμποδίων στην κατασκευή νέων κατοικιών. Επί μακρόν ήταν τα κόκκινα δάνεια. Όλοι αντιλαμβάνονται ότι οι πολιτικές για τη μείωση των κόκκινων δανείων είναι εδώ κρίσιμες για τη βελτίωση της κατάστασης σε ό,τι αφορά στο στεγαστικό. Κι εκεί που ακούμε για ανάπτυξη στην Ελλάδα που ξεπερνά το μέσο όρο της ευρωζώνης και δη σε μια εποχή που μια νέα ύφεση στην Ευρώπη είναι ante portas, ήρθε πρώτα η απόφαση για τον ΝΟΚ και λίγο αργότερα το Προεδρικό Διάταγμα για τα οικόπεδα. Όλα αυτά είναι όντως απογοητευτικά και δίνουν μια εικόνα έλλειψης κρατικού συντονισμού σε όλα τα επίπεδα, η οποία αποκαρδιώνει τους πάντες και τους ωθεί να αναφωνήσουν «no hope». Έτσι βέβαια όπως εξελίσσονται τα πράγματα, δεν θα λυθούν τα προβλήματα, αλλά αντίθετα θα ενταθούν. Το δε μεταναστευτικό κάνει χειρότερα τα πράγματα όσον αφορά στο στεγαστικό, ειδικά στις συνοικίες του κέντρου της πρωτεύουσας. Σημειώστε εδώ ότι το ποσοστό της ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα μειώνεται διαρκώς με την πάροδο του χρόνου, ελέω και των πλειστηριασμών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Η επίπτωση των παραπάνω στους νέους είναι μεγάλη και δη σε μια εποχή που ακούμε πως θα δοθεί τέλος στο brain drain και θα περάσουμε στη φάση του επαναπατρισμού των ανθρώπων μας, των οποίων η παρουσία είναι τόσο απαραίτητη για την αναπτυξιακή προσπάθεια. Αλήθεια, αν γυρίσουν κατά χιλιάδες, που θα μείνουν; Στην πατρίδα μας δεν υπάρχει η κουλτούρα των επιχειρήσεων που προσφέρουν στο πλαίσιο του headhunting στα στελέχη που θέλουν να δελεάσουν σπίτι, αυτοκίνητο, σχολείο για τα παιδιά + insurance, όπως αλλού, πχ στη Βρετανία. Εδώ, επιστήμονες που επένδυσαν σε πολλά χρόνια σπουδών και εξειδικεύσεων εργάζονται για 1000+ ευρώ στην καλύτερη περίπτωση.
Πολλοί είναι εκείνοι που – δικαίως – αναφέρονται στη δημογραφική μας συρρίκνωση. Όμως, ποιες είναι οι πολιτικές που θα αναστρέψουν το εξαιρετικά επικίνδυνο για το μέλλον του έθνους φαινόμενο; Πρέπει να εξασφαλιστεί η στέγαση κυρίως για τα νέα ζευγάρια. Αφού τακτοποιηθούν οι «εκκρεμότητες» όσον αφορά στο νομοθετικό πλαίσιο, θα πρέπει πρώτον να προωθηθούν στην αγορά 800.000 αναξιοποίητα ακίνητα και δεύτερον, να χτιστούν νέες κατοικίες. Ας ληφθούν λοιπόν από τους αρμόδιους οι πρωτοβουλίες που πρέπει. Η ανάπτυξη της χώρας μας στο παρελθόν βασίστηκε στην οικοδομή, με την οποία σχετίζονται περίπου 100 επαγγέλματα. Τι μας εμποδίζει να κάνουμε το ίδιο; Οικοδομές λοιπόν παντού για να είναι σε θέση ο κόσμος να βρίσκει στέγη και όχι άλλες οδυνηρές εκπλήξεις που φέρνουν σε δύσκολη θέση τους ιδιοκτήτες και τους κατασκευαστές και δημιουργούν σύγχυση και εν τέλει απογοήτευση στην αγορά.
