Το άνοιγμα της νέας πλατφόρμας εγγραφής Γεωγραφικών Ενδείξεων (ΓΕ) για χειροτεχνικά και βιομηχανικά προϊόντα, που ανακοίνωσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις Βρυξέλλες, μοιάζει με μια από εκείνες τις «ήσυχες» θεσμικές ειδήσεις που όμως κρύβουν μέσα τους μια στρατηγική στροφή. Γιατί μπορεί επισήμως να αφορά κεραμικά, υφαντά, κοσμήματα και βιομηχανικά είδη, αλλά –παραπολιτικά και παραοικονομικά– είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο: μια ακόμη απόδειξη ότι η Ευρώπη μετατρέπει την πολιτιστική της κληρονομιά σε οικονομικό όπλο, κι ότι η Ελλάδα βρίσκεται από τους απόλυτα κερδισμένους.
Η πρωτοβουλία της Κομισιόν επεκτείνει τον θεσμό των ΓΕ πέρα από τη φέτα, το ελαιόλαδο και τα κρασιά. Δημιουργεί ένα νέο, απλό και διαφανές πλαίσιο πιστοποίησης που δίνει στους παραγωγούς τη δυνατότητα να κατοχυρώσουν ό,τι παράγεται με παραδοσιακές τεχνικές και χαρακτηρίζεται από την ταυτότητα του τόπου. Μια κίνηση που δεν είναι καθόλου «γραφειοκρατική»: είναι οικονομική, γεωπολιτική και βαθιά πολιτιστική.
Όπως το έθεσε ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Στεφάν Σεζουρνέ, η Ευρώπη δεν προστατεύει απλώς προϊόντα· θωρακίζει δεξιότητες, στηρίζει ΜΜΕ, ενισχύει την παγκόσμια θέση της και δημιουργεί νέες ευκαιρίες ανάπτυξης. Κοινώς: περνά από την εποχή των επιδοτήσεων στην εποχή της έξυπνης ισχύος.
Από τις Βρυξέλλες στα ελληνικά εργαστήρια: ποιοι κερδίζουν
Για την Ελλάδα, τα νέα είναι σχεδόν ιδανικά. Η χώρα έχει τεράστια παράδοση σε αγροτικές ΓΕ – πάνω από 100 προϊόντα ήδη προστατεύονται. Τώρα όμως ανοίγει ένα πεδίο που για χρόνια παρέμενε αναξιοποίητο: τα κεραμικά της Μήλου και της Τήνου, τα υφαντά της Ηπείρου και της Κρήτης, τα μεταλλικά είδη της Μακεδονίας, το χειροποίητο κόσμημα που ταξιδεύει τουριστικά αλλά χωρίς θεσμική «σφραγίδα». Όλα αυτά μπορούν πλέον να αποκτήσουν ευρωπαϊκή ταυτότητα, διεθνή προστασία και προστιθέμενη αξία.
Στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ήδη προετοιμάζονται για μαζικές αιτήσεις. Στόχος; Αύξηση εξαγωγών κατά 20% μέσα στα επόμενα χρόνια. Και η κυβέρνηση δεν κρύβει ότι βλέπει την πρωτοβουλία αυτή ως μοχλό περιφερειακής ανάπτυξης: νέες δουλειές, προστασία μικρών παραγωγών, ενίσχυση τοπικών σημάτων, περισσότερα εργαλεία μάρκετινγκ – όλα με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Το νέο σύστημα αφορά προϊόντα με δεσμό με τον τόπο, παραδοσιακές τεχνικές και αποδεδειγμένη ταυτότητα. Οι συλλογικές αιτήσεις από ομάδες παραγωγών προτιμώνται, και η διαδικασία –ένας φάκελος με προδιαγραφές, ιστορικά στοιχεία και χάρτες– περνά από τη Διεύθυνση Προστασίας Πνευματικής Ιδιοκτησίας και μετά στην Κομισιόν. Η εγγραφή ξεκίνησε σήμερα και δεν έχει καταληκτική ημερομηνία, αλλά η κυβέρνηση πιέζει για υποβολή μέχρι το 2026, ώστε η Ελλάδα να βρίσκεται στο πρώτο κύμα εγκρίσεων (με αποφάσεις από το καλοκαίρι του 2026).
Στο παρασκήνιο, το Υπουργείο Ανάπτυξης βλέπει το πρόγραμμα ως ευκαιρία να προωθήσει μια νέα γενιά μικρών επιχειρήσεων που μπορούν να «εξάγουν ταυτότητα». Ή, όπως σχολιάζεται χαμηλόφωνα στις Βρυξέλλες, να σταματήσει η Ευρώπη να χαρίζει την αξία των πολιτιστικών της προϊόντων σε απομιμήσεις τρίτων χωρών.
Χρηματοδότηση, εργαλεία, και μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί
Οι παραγωγοί δεν είναι μόνοι τους. Η ΚΑΠ δίνει έως 50.000€ ανά αίτηση για μελέτες και προώθηση. Ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ ξεκινά δωρεάν σεμινάρια τον Ιανουάριο 2026, ενώ υπάρχει και γραμμή βοήθειας του Υπουργείου. Μετά την έγκριση, τα προϊόντα αποκτούν το σήμα ΕΕ, προστασία από απομιμήσεις και πρόσβαση σε funding για προβολή σε ΗΠΑ και Ασία.
Στην πράξη, η Ελλάδα καλείται να κινηθεί γρήγορα. Η διεθνής ζήτηση για αυθεντικά και premium ευρωπαϊκά προϊόντα αυξάνεται, και αυτή η θεσμική αλλαγή λειτουργεί σαν «ευρωπαϊκό διαβατήριο» ποιότητας. Αν κάτι φαίνεται καθαρά από το νέο πλαίσιο της Κομισιόν, είναι ότι η ΕΕ θέλει να επενδύσει σε αυτό που την κάνει μοναδική: την κουλτούρα των τόπων της.
Και η Ελλάδα, ίσως όσο καμία άλλη χώρα, έχει κάθε λόγο να μπει πρώτη σε αυτή τη νέα εποχή πιστοποίησης. Γιατί εδώ δεν μιλάμε για χαρτιά και σφραγίδες. Μιλάμε για οικονομική ευκαιρία, εθνικό brand και ένα στοίχημα που –επιτέλους– μπορούμε να κερδίσουμε.
